อาเซียน

ความเป็นมา

สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีจุดเริ่มต้นขึ้นเมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2504 โดยประเทศไทย มาเลเซีย และฟิลิปปินส์ได้ร่วมกันจัดตั้งสมาคมอาสา หรือ Association of South East Asia ขึ้นเพื่อการร่วมมือกันทาง เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม แต่ดำเนินการได้เพียง 2 ปี ก็ต้องหยุดชะงักลง เนื่องจากความผกผันทางการเมืองระหว่าง ประเทศอินโดนีเซียและประเทศมาเลเซีย

จนกระทั่งต่อมามีการฟื้นฟูสัมพันธภาพระหว่างประเทศขึ้น จึงได้มีการแสวงหาลู่ทางจัดตั้งองค์การความร่วมมือทางเศรษฐกิจขึ้นในภูมิภาค "สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้" และพันเอก (พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศในสมัยรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร โดยมีการลงนาม "ปฏิญญากรุงเทพ" ที่พระราชวังสราญรมย์ เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2510 จาก ปฏิญญาอาเซียน ซึ่งลงนามโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของประเทศสมาชิกก่อตั้ง 10ประเทศ ได้แก่ ทุกประที่อยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ยกเว้น ติมอร์-เลสเต้ 

ความประสงค์ของการจัดตั้งกลุ่มอาเซียนขึ้นมาเกิดจากความต้องการสภาพแวดล้อมภายนอกที่มั่นคง (เพื่อที่ผู้ปกครองของประเทศสมาชิกจะสามารถมุ่งความสนใจไปที่การสร้างประเทศ) ความกลัวต่อการแพร่ขยายของลัทธิคอมมิวนิสต์ ความศรัทธาหรือความเชื่อถือต่อมหาอำนาจภายนอกเสื่อมถอยลงในช่วงพุทธทศวรรษ 2500 รวมไปถึงความต้องการในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ การจัดตั้งกลุ่มอาเซียนมีวัตถุประสงค์ต่างกับการจัดตั้งสหภาพยุโรป เนื่องจากกลุ่มอาเซียนถูกสร้างขึ้นเพื่อสนับสนุนความเป็นชาตินิยม

จุดประสงค์ของการจัดตั้ง

   ปฏิญญากรุงเทพฯ ได้ระบุวัตถุประสงค์สำคัญ 7 ประการของการจัดตั้งอาเซียน ได้แก่
      1.  ส่งเสริมความร่วมมือและความช่วยเหลือซึ่งกันและกันในทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม เทคโนโลยี
           วิทยาศาสตร์ และการบริหาร
      2.  ส่งเสริมสันติภาพและความมั่นคงส่วนภูมิภาค
      3.  เสริมสร้างความเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจพัฒนาการทางวัฒนธรรมในภูมิภาค
      4.  ส่งเสริมให้ประชาชนในอาเซียนมีความเป็นอยู่และคุณภาพชีวิตที่ดี
      5. ให้ความช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ในรูปของการฝึกอบรมและการวิจัย และส่งเสริมการศึกษาด้านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
      6. เพิ่มประสิทธิภาพของการเกษตรและอุตสาหกรรม การขยายการค้า ตลอดจนการปรับปรุงการขนส่งและการคมนาคม
      7. เสริมสร้างความร่วมมืออาเซียนกับประเทศภายนอก องค์การ ความร่วมมือแห่งภูมิภาคอื่นๆ  
          และองค์การระหว่างประเทศ

ประเทศสมาชิก

1. บรูไน ดารุสซาลาม (Brunei Darussalam)

ชื่อทางการ : เนการา บรูไน ดารุสซาลาม (Negara Brunei Darussalam แปลวา ดินแดนแหงความสงบ     สุข)  

ที่ตั้ง : ทางตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะบอรเนียว (ละติจูดที่ 5 เหนือเสนศูนยสูตร) 

           แบงเปนสี่เขต คือ เขต Brunei-Muara  เขต Belait  เขต Temburong  และเขต Tutong 

พื้นที่: 5,765 ตารางกิโลเมตร โดยพื้นที่รอยละ 70 เปนปาไมเขตรอน

เมืองหลวง : บันดารเสรีเบกาวัน (Bandar Seri Begawan)

2. กัมพูชา (Cambodia) 

     ชื่อทางการ : ราชอาณาจักรกัมพูชา (Kingdom of Cambodia) 

ที่ตั้ง : กัมพูชาตั้งอยูกลางภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตมีพรมแดนทิศเหนือติดกับประเทศไทย (จังหวัด

อุบลราชธานีศรีสะเกษ สุรินทรและบุรีรัมย) และลาว (แขวง อัตตะปอและจําปาสัก) ทิศตะวันออกติด

2เวียดนาม (จังหวัดกอนทูม เปลกูซาลาย ดั๊กลั๊ก สองแบเตยนิน ลองอาน ดงทาบ อันซาง และเกียงซาง) 

ทิศตะวันตกติดประเทศไทย (จังหวัดสระแกว จันทบุรีและตราด) และทิศใตติดอาวไทย

พื้นที่: ขนาดกวาง 500 กิโลเมตร ยาว 450 กิโลเมตร มีพื้นที่ทั้งหมด 181,035 ตารางกิโลเมตร    หรือมีขนาด

ประมาณ 1 ใน 3 ของประเทศไทย เสนเขตแดนโดยรอบประเทศยาวประมาณ 2,000 กิโลเมตร โดยมี

เสนเขตแดนติดตอกับประเทศไทยยาว 798 กิโลเมตร

เมืองหลวง : กรุงพนมเปญ (Phnom Penh) 

3. อินโดนีเซีย (Indonesia) 

     ชื่อทางการ : สาธารณรัฐอินโดนีเซีย (Republic of Indonesia) 

ที่ตั้ง : อยูในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต  โดยตั้งอยูบนเสนทางเชื่อมตอระหวางมหาสมุทรแปซิฟกกับ

มหาสมุทรอินเดีย และเปนสะพานเชื่อมระหวางทวีปเอเชียกับออสเตรเลีย ทําใหอินโดนีเซียสามารถ

ควบคุมเสนทางการติดตอระหวางมหาสมุทรทั้งสอง ผานชองแคบที่สําคัญตางๆ เชน ชองแคบมะละกา

ชองแคบซุนดา และชองแคบล็อมบอก ซึ่งเปนเสนทางขนสงน้ํามันจากตะวันออกกลางมายังประเทศใน

ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตและเอเชียตะวันออก

พื้นที่: 1,890,754 ตารางกิโลเมตร  เปนประเทศหมูเกาะที่มีขนาดใหญที่สุดในโลก ประกอบดวยเกาะใหญนอย

    กวา 17,508 เกาะ รวมอยูในพื้นที่ 4 สวน คือ

- หมูเกาะซุนดาใหญประกอบดวย เกาะชวา สุมาตรา บอรเนียว และสุลาเวสี

- หมูเกาะซุนดานอย ประกอบดวยเกาะเล็ก ๆ ที่ตั้งอยูทางตะวันออกของเกาะชวา มีเกาะบาหลีลอมบอก

ซุมบาวา ซุมบา ฟอลเรส และติมอร

- หมูเกาะมาลุกุหรือ หมูเกาะเครื่องเทศ ตั้งอยูระหวางสุลาเวสีกับอิเรียนจายาบนเกาะ นิวกีนี

- อีเรียนจายา อยูทางทิศตะวันตกของปาปวนิวกินี

เมืองหลวง : จาการตา (Jakarta)

4. ลาว (Laos) 

     ชื่อทางการ : สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (The Lao People's Democratic Republic) 

ที่ตั้ง : เปนประเทศที่ไมมีทางออกสูทะเล  มีพรมแดนติดจีนและพมาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ  ติดตอกับ

เวียดนามทางทิศตะวันออก  ติดตอกับกัมพูชาทางทิศใต  และติดตอกับประเทศไทยทางทิศตะวันตก

พื้นที่: 236,800 ตารางกิโลเมตร (ประมาณครึ่งหนึ่งของประเทศไทย) 

    แบงเปน 16 แขวง และ 1 เขตปกครองพิเศษ (นครหลวงเวียงจันทน)

เมืองหลวง : นครเวียงจันทน (Vientiane) (เปนเขตเมืองหลวงเหมือน กทม. สวนแขวงเวียงจันทนเปนอีกแขวง

หนึ่งที่อยูติดกับนครหลวงเวียงจันทน)

5. มาเลเซีย (Malaysia) 

     ชื่อทางการ : มาเลเซีย (Malaysia) 

ที่ตั้ง : ตั้งอยูในเขตเสนศูนยสูตร  ประกอบดวยดินแดนสองสวน  โดยมีทะเลจีนใตกั้น

- สวนแรก คือ มาเลเซียตะวันตก  ตั้งอยูบนคาบสมุทรมลายู  มีพรมแดนทิศเหนือติดประเทศไทย และทิศ

ใตติดกับสิงคโปร  ประกอบดวย 11 รัฐ  คือ  ปะหัง สลังงอรเนกรีเซมบิลัน มะละกา ยะโฮร  เประ กลัน

ตัน ตรังกานูปนัง   เกดะหและปะลิส

- สวนที่สอง คือ มาเลเซียตะวันออก ตั้งอยูทางเหนือของเกาะบอรเนียว (กาลิมันตัน)  มีพรมแดนทิศใตติด

อินโดนีเซีย และมีพรมแดนลอมรอบประเทศบรูไน  ประกอบดวย 2 รัฐ คือ ซาบาหและซาราวัก

- นอกจากนี้ยังมีเขตการปกครองภายใตสหพันธรัฐอีก 3 เขต  คือ  กรุงกัวลาลัมเปอร (เมืองหลวง)       

เมืองปุตราจายา (เมืองราชการ) และเกาะลาบวน

พื้นที่: 330,257 ตารางกิโลเมตร

เมืองหลวง : กรุงกัวลาลัมเปอร (Kuala Lumpur)

6. พมา (Myanmar) 

ชื่อทางการ : สหภาพพมา (Union of Myanmar)

ที่ตั้ง : ตั้งอยูที่ละติจูดที่ 28 องศา 30 ลิปดา ถึง 10 องศา 20 ลิปดาเหนือ  ภูมิประเทศตั้งอยูตามแนวอาวเบงกอล

และทะเลอันดามันทําใหมีชายฝงทะเลยาวถึง 2,000 ไมล

- ทางตะวันออกเฉียงเหนือติดกับทิเบตและจีน

- ทางตะวันออกติดกับลาว

- ทางตะวันออกเฉียงใตติดกับไทย  

- ทางตะวันตกเฉียงเหนือติดกับบังคลาเทศและอินเดีย

- ทางตะวันตกเฉียงใตและทางใตติดกับทะเลอันดามันและอาวเบงกอล

พื้นที่: 676,577 ตารางกิโลเมตร (ประมาณ 1.3 เทาของไทย) 

เมืองหลวง : เนปดอ (Naypyidaw) (ภาษาพมา) หรือบางครั้งสะกดเปน เนปตอ (Nay Pyi Taw) (มีความหมายวา

มหาราชธานี)  เปนเมืองหลวงและเมืองศูนยกลางการบริหารของสหภาพพมาที่ไดยายมาจากยางกุง

7. ฟลิปปนส (Philippines) 

     ชื่อทางการ : สาธารณรัฐฟลิปปนส (Republic of the Philippines) 

ที่ตั้ง : เปนประเทศหมูเกาะที่ประกอบดวยเกาะจํานวนทั้งสิ้น 7,107 เกาะ  ตั้งอยูในมหาสมุทรแปซิฟก  หางจาก

เอเชียแผนดินใหญทางตะวันออกเฉียงใต  ประมาณ 100 กม.  และมีลักษณะพิเศษ คือ เปนประเทศเพียง

หนึ่งเดียวที่มีพรมแดนทางทะเลที่ติดตอระหวางกันยาวมากที่สุดในโลก

- ทิศตะวันตกและทิศเหนือติดกับทะเลจีนใต

- ทิศตะวันออกและทิศใตติดกับมหาสมุทรแปซิฟก

- อยูหางจากกรุงเทพฯ ประมาณ 1,800 กิโลเมตร   

พื้นที่: 298,170 ตารางกิโลเมตร (ประมาณ 3 ใน 5 ของประเทศไทย)    

เมืองหลวง : กรุงมะนิลา (Manila)

8. สิงคโปร (Singapore) 

     ชื่อทางการ : สาธารณรัฐสิงคโปร (Republic of Singapore) 

11ที่ตั้ง : เปนนครรัฐ ที่ตั้งอยูบนเกาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต  ที่ละติจูด 1°17'35" เหนือ ลองจิจูด 103°51'20" 

ตะวันออก  ตั้งอยูทางใตสุดของคาบสมุทรมาเลย อยูทางใตของรัฐยะโฮรของประเทศมาเลเซีย  และอยู

ทางเหนือของเกาะรีเยาของประเทศอินโดนีเซีย

พื้นที่: ประกอบดวยเกาะสิงคโปรและเกาะใหญนอยบริเวณใกลเคียง 63 เกาะ มีพื้นที่ รวมทั้งสิ้น 697 ตาราง

กิโลเมตร (ประมาณเกาะภูเก็ต)  เกาะสิงคโปรเปนเกาะที่มีขนาดใหญที่สุดมีความยาวจากทิศตะวันตก

ไปตะวันออกประมาณ 42 กิโลเมตร  และความกวางจากทิศเหนือไปยังทิศใตประมาณ 23 กิโลเมตร

เมืองหลวง : สิงคโปร

9. ประเทศไทย (Thailand) 

     ชื่อทางการ : ราชอาณาจักรไทย (Kingdom of Thailand) 

ที่ตั้ง : ตั้งอยูบนคาบสมุทรอินโดจีน ในเอเชียตะวันออกเฉียงใตมีพรมแดนทางทิศตะวันออกติดประเทศลาว

และประเทศกัมพูชา ทิศใตติดอาวไทยและประเทศมาเลเซีย ทิศตะวันตกติดทะเลอันดามันและประเทศ

พมา และทิศเหนือติดกับประเทศพมาและประเทศลาว โดยมีแมน้ําโขงกั้นเปนบางชวง

พื้นที่: 513,115.02 ตารางกิโลเมตร

เมืองหลวง : กรุงเทพมหานคร (Bangkok)

10. เวียดนาม (Vietnam) 

     ชื่อทางการ : สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม (Socialist Republic of Vietnam) 

ที่ตั้ง : เปนประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใตมีพรมแดนติดกับประเทศจีน ทางทิศเหนือ ประเทศลาว และ

ประเทศกัมพูชา ทางทิศตะวันตก และอาวตังเกี๋ย ทะเลจีนใตทางทิศตะวันออก

พื้นที่: 331,689 ตารางกิโลเมตร (0.645 เทาของประเทศไทย) 

1415

เมืองหลวง : กรุงฮานอย (Hanoi)